Czy przysługuje mi prawo do urlopu wychowawczego? Jeśli tak, w jakim wymiarze?
Prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem będziesz mieć wtedy, gdy jesteś pracownikiem, który posiada już co najmniej 6 miesięcy zatrudnienia, do których wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia, a także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Wymiar urlopu wychowawczego wynosi DO 36 miesięcy, które możesz wykorzystać najpóźniej do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Taki urlop możesz wykorzystać jednorazowo, ale możesz też podzielić go na części, przy czym na nie więcej niż 5. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu.
36 miesięcy urlopu wychowawczego przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka, przy czym każdemu z Was przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego i tego prawa nie możecie przenieść na drugiego rodzica. Tzn. matka nie może wykorzystać pełnych 36 miesięcy urlopu wychowawczego, bo jeden miesiąc należy się obowiązkowo ojcu. Jeśli ojciec dziecka nie skorzysta z tego 1 miesiąca urlopu wychowawczego to miesiąc ten przepada, a matka może wykorzystać 35 miesięcy tego urlopu.
Oczywiście są wyjątki, kiedy rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, są to sytuacje, gdy:
- drugi rodzic dziecka nie żyje,
- drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
- drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.
Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka, przy czym łączny wymiar tego urlopu nie może przekraczać 36 miesięcy, czyli każdy rodzic może wykorzystać urlop wychowawczy np. w wymiarze po 18 miesięcy, co łącznie da 36 miesięcy, czyli maksymalny przysługujący im wymiar.
Jakie dokumenty muszę złożyć?
Dokumenty, które są niezbędne, gdy ubiegasz się o urlop wychowawczy:
- pisemny wniosek pracownika złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z urlopu,
- dokumenty potwierdzające posiadanie przez pracownika sześciomiesięczny okres zatrudnienia,
- oświadczenie na piśmie drugiego rodzica (opiekuna) o braku zamiaru korzystania z urlopu przez okres wskazany we wniosku.
Pracodawca jest obowiązany uwzględnić Twój wniosek. Ty za to możesz wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie.
Jeśli wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego zostanie złożony bez zachowania terminu, pracodawca udziela tego urlopu nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia przez Ciebie wniosku.
Czy mogę zrezygnować z urlopu wychowawczego?
Oczywiście, możesz zrezygnować z urlopu wychowawczego:
- w każdym czasie – za zgodą pracodawcy;
- po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.
Pracodawca dopuszcza Cię po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym Twoim kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego Ci w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.
Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Czy mogę wnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy?
Jak najbardziej, jeśli jesteś uprawniony do urlopu wychowawczego możesz złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie Twojego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłbyś korzystać z takiego urlopu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić Twój wniosek.
Wniosek o obniżenie wymiaru etatu składasz na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy.
Czy pracodawca może mnie zwolnić, gdy jestem na wychowawczym?
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez Ciebie wniosku o:
- udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu;
- obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.
Rozwiązanie umowy przez pracodawcę jest tutaj dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z Twojej winy albo gdy wypowiedzenie stosunku pracy ma nastąpić z przyczyn Cię niedotyczących na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.). W tym przypadku dopuszczalne jest rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem m.in. z pracownikiem korzystającym z urlopu wychowawczego, gdy został on udzielony na okres przekraczający 3 miesiące.
Pamiętaj, jeżeli złożysz wniosek wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego albo obniżonego wymiaru czasu pracy to ochrona przed wypowiedzeniem zaczyna obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo z obniżonego wymiaru czasu pracy.
Gdybyś złożył wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego albo o obniżenie wymiaru czasu pracy po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania z Tobą umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności, a sam urlop zostaje Ci udzielony na czas nie dłuższy niż do dnia rozwiązania tej umowy w skutek upływu okresu wypowiedzenia.
Dodatkowy urlop wychowawczy
Pracownik, który posiada sześciomiesięczny okres zatrudnienia, niezależnie od tego, czy korzystał z urlopu wychowawczego, ma prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika. Dodatkowy urlop wychowawczy może być udzielony w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Praca w czasie urlopu wychowawczego
W czasie urlopu wychowawczego masz prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Odwołanie pracownika z urlopu wychowawczego
W razie ustalenia, że trwale zaprzestałeś sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa Cię do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
