Projektowane zmiany ustawy Kodeks pracy
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej 15 lutego 2022 r. opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UC118), który zakłada bardzo dużą nowelizację przepisów, mającą na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień zawartych w dwóch dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), a konkretnie w:
- dyrektywie 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L. Nr 186, str. 105), gdzie termin wdrożenia jej postanowień upływa 1 sierpnia 2022 r.,
- dyrektywie 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79), gdzie termin wdrożenia jej postanowień upływa 2 sierpnia 2022 r.
W ramach projektowanych zmian w Kodeksie pracy przewidziano wprowadzenie m.in. art. 183f
Art. 183f. § 1. Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy nie może być podstawą jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracownika, który udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
§ 3. Pracownik, o którym mowa w § 1 i 2, którego prawa zostały naruszone przez pracodawcę, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
Po wejściu w życie artykułu 183f, korzystanie przez pracownika z uprawnień, które przysługują mu na podstawie przepisów Kodeksu pracy, w szczególności z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, nie może stanowić podstawy jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania pracownika. Zasada ta będzie odpowiednio stosowana do pracownika udzielającego w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi, który korzysta z uprawnień na gruncie przepisów prawa pracy.
Jeżeli prawa pracownika, zarówno korzystającego z uprawnień przewidzianych w Kodeksie pracy, jak i udzielającego takiemu pracownikowi wsparcia, zostaną naruszone przez pracodawcę to będzie on mógł dochodzić odszkodowania, którego wysokość nie będzie mogła być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Dokładna wysokość odszkodowania będzie ustalana na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 183f Kodeksu pracy ma wdrożyć postanowienia art. 11 dyrektywy 2019/1158, które wymagają, aby państwa członkowskie wprowadziły niezbędne środki, które doprowadzą do zakazu mniej korzystnego traktowania pracownika, który:
- wystąpi z wnioskiem o urlop ojcowski, urlop rodzicielski czy urlop opiekuńczy,
- skorzysta z urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego czy urlopu opiekuńczego,
- wystąpi z wnioskiem o czas wolny od pracy z powodu działania siły wyższej,
- skorzysta z czasu wolnego od pracy z powodu działania siły wyższej,
- skorzysta z elastycznej organizacji pracy.
- Pracownik, który korzysta z prawa do urlopu czy też prawa do wystąpienia z wnioskiem o elastyczną organizację pracy (które są przewidziane w motywie 40 dyrektywy 2019/1158) powinien być chroniony przed dyskryminacją i wszelkim niekorzystnym traktowaniem z tego powodu.
Art. 183f Kodeksu pracy wprowadza także do polskiego porządku prawnego postanowienia art. 14 dyrektywy 2019/1158, które określają wymóg wprowadzenia przez państwa członkowskie niezbędnych środków mających na celu ochronę pracowników, w tym pracowników będących przedstawicielami pracowników, przed jakimkolwiek negatywnym traktowaniem przez pracodawcę, a także negatywnymi konsekwencjami wynikającymi ze skargi złożonej wewnątrz przedsiębiorstwa lub postępowań sądowych w celu wyegzekwowania zgodności z wymogami przewidzianymi w dyrektywie.
Artykuł opracowany na podstawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw z dnia 4 lutego 2022 r. i jej uzasadnienia.